8. Sınıf İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Çalışma Kitabı, Sayfa 16(Tuna Matbaa Yayınları) Bölüm 1
Birinci Dünya Savaşı’na Neden Girdik?
Aşağıdaki metni okuyunuz ve soruyu cevaplayınız.
Metinde anlatılanlardan yola çıkarak Osmanlı Devleti’nin Birinci Dünya Savaşı’na katılmasının nedenlerihakkında neler söyleyebilirsiniz?
Hükûmet savaş kararı alınca Şeyhülislam Mustafa Hayri Efendi 7 Kasım’da bütün Müslümanları bu “kutsal savaş”a çağıran bir fetva vermişti. 11 Kasım’da da Sultan Reşat’ın aynı doğrultudaki Hattıhümayun’u yayımlanmıştı. Bunlarla yeryüzündeki 300 milyon Müslüman din düşmanlarına karşı ortak savaşa çağrılıyordu. “Orduma, donanmama” seslenişi ile başlayan “Hattıhümayun”da; Rusya, İngiltere ve Fransa’nın, Osmanlı halifeliğine bağlı olan milyonlarca Müslüman’ı, zalim yönetimleri altında inlettikleri söyleniyordu. Ayrıca Osmanlı Devleti’ne yöneltilen her türlü kötülük ve felaketlerin öncüleri oldukları öne sürülüyordu. Bu nedenle de alınan fetva gereğince kendilerine karşı cihat ilan edildiği hatırlatılıyordu. Osmanlı İmparatorluğu’nun bu kutsal savaştan, geçmişte uğranılan zararları gidermiş hâlde zaferle çıkacağından kuşku duyulmadığı belirtiliyordu. Fetva ve Hattıhümayun’da dikkati çeken ilk özellik, yeryüzündeki bütün Müslümanların, halife ordusu
demek olan Osmanlı kuvvetleriyle birlikte savaşacaklarının, en azından ona yardımcı olacaklarının umulmasıydı. İkincisi de Osmanlı yöneticilerinin böyle bir cihat ile yakın geçmişte kaybetmiş oldukları toprakların hiç olmasa bir kısmını geri alabileceklerini sanmalarıydı. O günlerdeki demeçlere, yazılanlara ve yapılan görüşmelere göre özellikle üç yere yeniden sahip olunacağı umulmuştu: Mısır, Kıbrıs ve Batı Trakya-Makedonya. Evet, Balkan Savaşı’na girilirken Filibe ile Sofya’nın geri alınacağı sanılmıştı. İki yıl sonra da Mısır, Kıbrıs ve Selânik umudu ile Dünya Savaşı’na giriliyordu.
Şerafettin Turan, Türk Devrim Tarihi, C I, s. 41-43 (Düzenlenmiştir.).
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder